Имрӯзҳо дар ноҳия ва шаҳру вилоятҳо озмуни ҷумҳуриятии «Китобхони беҳтарин» давом дорад. Ин иқдом, ки бо дастгирии Президенти мамлакатамон Шавкат Мирзиёев амалӣ мешвад, барои кашфи истеъдодҳои нав, шавқмандии насли наврас ба адабиёти бадеӣ, аз сайтҳои бесамари технологии интернет ба китоб ва китобхонӣ баргардонидани ҷавонон ва ғайра такон мебахшад. Барҳақ, ин амали хайр мебояд дастгирӣ ёбад. Зеро ба суннатҳои китоб ва китобхонӣ рӯй оварданро олиму фозилони ҷаҳон кайҳо исбот кардаанд. Ба муаллифон низ назари гарми ҷамъият эҳсос мегардад.

Аз ин рӯ, ҳамасола рӯзи 23-уми апрел чун Рӯзи ҷаҳонии китоб ва ҳуқуқи муаллиф ҷашн гирифта мешавад. Албатта, ин як ҷашни рамзист, аммо дар ин рӯз як зумра аз удабои шинохта ва маъруфи сатҳи ҷаҳонӣ аз қабили Уилям Шекспир, Мигел де Сервантес, Инка Гарсиласо де ла Вега, Морис Дрюон, Ҳалдоур Лакснесс, Ҷ. Пла, Мануэл Мехиа Валхео ё ба дунё омадаанд ва ё аз олам рафтаанд.
Соли 1995 дар Порис Конфронси генералии ЮНЕСКО доир шуд ва қатори чанд масъалаи дигар роҷеъ ба ҳуқуқи муаллифон ҳам баҳс рафт. Дар ҳамон Конфронс қарор шуд, ки 23-уми апрел ба хотири эҳтиром ба муаллифон ва асарҳои онҳо Рӯзи ҷаҳонии китоб ва ҳуқуқи муаллиф эълон шавад. Ҳамзамон ҷоизаи ЮНЕСКО барои таблиғи ғояҳои таҳаммул дар адабиёти кӯдакон ва наврасон низ таъсис шуд.
Дар қарор омада буд, ки дар ин рӯз кишварҳо бар он талош кунанд, ки намоишҳои китоб ташкил кунанд, то таваҷҷуҳи аҳли ҷомеа ба омӯзишу мутолиа ҷалб шавад. Маҳз китоб аст, ки бо воситаи он инсонҳо на танҳо дониш меомӯзанд, ахлоқ меомӯзанд, балки ба арзишҳои умумиҷаҳонии ахлоқ, зебоӣ ва дастовардҳои эҷодӣ ошно мешаванд.
Аслан анъанаи Рӯзи китоб зодаи шаҳри Каталонии Испаниёст ва аз соли 1923 дар ин рӯз тоҷирони китоб хостанд ба поси хотири Мигел де Сервантес, Инка Гарсиласо де ла Вега ва Уилям Шекспир ярмаркаи густардаи китоб созмон диҳанд. Дар ин шаҳр анъанаи дигар ҳам пайдо шуд. Ҳар касе 23-уми апрел китоб мехарид, барояш як дона гули садбарг ҳам тӯҳфа мекарданд. Ва баъдан ЮНЕСКО ин анъанаро дар дастури кории худ қарор дод ва барномае таҳия кард бо номи «Китоб ва садбарг тӯҳфа намо».
Китобҳо тарғибдиҳандагони беминнати ғояҳои тамоми асрҳо аз насл ба насланд ва аз мутолиаи онҳо инсонҳо ҳам ба таърихи рушди ахлоқи башар ва ҳам бо рӯзгори ҷомеаи башарӣ дар тӯли асрҳо ошно мешаванд. Китоб ин даричаи ошноӣ бо ҷаҳон аст, бо фарҳанг ва тамаддуни башарист. Бо таҷлили ин рӯз мо бояд ба нақши китоб дар ҳифз ва ғанигардонии фарҳанги ҳамаи давлатҳо таваҷҷуҳ кунем. Дар мамолики гуногуни олам дар ин рӯз намоишҳои китоб, рӯнамои китобҳои нав, хонишҳои умумӣ баргузор мешаванд.
Анъанаи дигаре, ки аз соли 2001 идома дорад, дар ин рӯз аз шаҳре ном бурда мешавад, ки унвони Пойтахти ҷаҳонии китобро сазовор мегардад ва ин унвон муддати як сол барои он шаҳр боқӣ мемонад ва соли дигар ба шаҳри дигар дода мешавад. Пойтахти ҷаҳонии китобро ЮНЕСКО ва се ташкилоти касбии ҷаҳонии нашри китоб – Иттиҳоди байналмилалии ноширон, Федератсияи байналмилалии анҷуманҳо ва созмонҳои китобхонаи Федератсияи байналмилалии савдои китоб муайян мекунанд.
Аз соли 2001 шаҳрҳои Мадрид (Испаниё, соли 2001), Александрия (Миср, соли 2002), Деҳлии Нав(ҳинд, соли 2003), Монреал (Канада, соли 2005), Турин (Итолиё, соли 2006), Богота (Колумбиё, соли 2007), Амстредам (Нидерланд, соли 2008), Бейрут (Лубнон, соли 2009), Любляно (Словенӣ, соли 2010), Буэнос Айрес (Аргентин, соли 2011), Ереван (Арманистон, соли 2012), Бангкок (Таиланд, соли 2013), Порт-Харкорт (Нигериё, соли 2014), Вротслав (Лаҳистон, соли 2016), Конакри (Гвинея, соли 2017) дар дарёфти унвони Пойтахти ҷаҳонии китоб ноил шудаанд.
Чуноне дида мешавад, аз миёни ҳамаи кишварҳои пасошӯравӣ танҳо Еревани Арманистон аст, ки соли 2012 соҳиби ин унвон шудааст.
Офарин ба китобдӯстон, ки ба эҳтироми ин ганҷинаи саводу адаб ва чароғи абад озмун, маҳфил ва тадбирҳои бонуфуз мегузаронанд.

О.ХИЗРӢ